1 jaar regering Michel: Justitie
In het regeerakkoord, dat een jaar geleden werd voorgelegd door de regering Michel, staan maar liefst 26 pagina’s vol plannen op het vlak van veiligheid en justitie. De verwachtingen van de bevolking zijn dus terecht hoog.
Justitie wordt al veel te lang verwaarloosd, terwijl het nochtans één van de kerntaken van een overheid is. De terecht hoge verwachting werden nu 1 jaar later helaas nog niet vervuld.
Er werd weliswaar 200 miljoen extra vrijgemaakt door de regering Michel voor politie en justitie, maar een rechterlijke orde die de samenleving om en bij 1 miljard euro kost, functioneert nog steeds niet op niveau.
Investeren in middelen en mankracht is goed, maar het moet ook renderen en daar schort het.
De hoognodige maar zeer moeizame hervorming werd op papier nog maar eens door de zoveelste minister van justitie ingezet. De rationalisering van justitie is nu al jaren dringend aan de orde, wat de magistratuur terecht wantrouwig maakt.
We hebben in verhouding het zelfde budget voor justitie als de ons omringende landen en ook per capita hebben we evenveel magistraten, toch werkt onze justitie niet zoals het moet.
We hebben bijvoorbeeld nog altijd zo’n 250-tal gerechtsgebouwen, terwijl mits een beredeneerde reorganisatie een 50-tal locaties meer dan voldoende is en bovendien aanzienlijk kosten-efficiënter.
Het beleid van minister Geens heeft nog niet opgeleverd op het vlak van rationalisering van magistratuur en infrastructuur, maar ook onze wetgeving dient dringend bijgestuurd te worden. Voornamelijk op het vlak van het wetboek van strafvordering en het wetboek van strafrecht. Voorhechtenis (30% van onze gevangenen zitten in voorhechtenis) wordt nog steeds misbruikt als straf voorafgaand aan een proces aangezien er geen garantie is dat uitgesproken straffen ook daadwerkelijk uitgevoerd worden. De geplande afschaffing van straffen tot 1 jaar zal hieraan niets veranderen.
Advocatenordes dienen ook dringend ter verantwoording geroepen te worden en gedwongen te worden tot moderniseren en het afstappen van hun oude protectionistische reflexen.
Huisadvocaten zouden zoals huisdokters de eerste conflictenoplossers moeten zijn ipv direct rechtelijke procedures op te starten.
Justitie en rechtvaardigheid zijn ondertussen luxeproducten geworden. Onbereikbaar duur voor de gewone man en vrouw. Bovendien verschillen de prijzen enorm zodat je weet waar je begint maar nooit waar je eindigt. Het uurtarief van advocaten leidt tot meer en langere procedures, met alle gevolgen voor de werklast van de rechterlijke macht en de juridisering van de samenleving.
Het huidige systeem waarbij de rechtelijke macht nu zelf haar werklast moet inschatten is inefficiënt. Niemand controleert de controleur. Ook een kwaliteitscontrole op vonnissen en arresten is onbestaande aangezien het Hof van Cassatie enkel kan controleren op de wettigheid van rechterlijke beslissingen en niet de kwaliteit van de rechtspraak.
Tot slot ontbreekt de grote publieke discussie over justitie nog steeds in het maatschappelijk debat. Minister Geens en bij uitbreiding de regering Michel heeft nog veel beloftes in te lossen en aan het huidige tempo zal ook deze minister de lange rij vervoegen van justitie ministers die een grootste reorganisatie aankondigde en overging tot de orde van de dag.
Anke Van dermeersch
‘Jurist van dienst’
