Vlaamse Begroting 2022
Tussenkomst in Vlaams parlement – 22 dec. 2021
Voorzitter, mijnheer de minister, collega’s,
Ik begrijp dat het uitzonderlijke tijden zijn. Ik geef toe dat het niet eenvoudig is om de Vlaamse begroting terug naar een normale begroting te laten evolueren.
Wij vinden het, als Vlaams Belang, volkomen legitiem om er maximaal voor te zorgen dat er voldoende middelen zijn om de Corona-crisis te bestrijden. Wat ons betreft mogen daar zelfs ook schulden voor aangegaan worden.
Wat niet kan, is Corona gebruiken, of moet ik misbruiken zeggen, om een fout financieel en fiscaal beleid te maskeren.
Er wordt, los van de Corona-problematiek, nog altijd niet structureel ingegrepen om terug te keren naar gezonde Vlaamse financiën.
Ik stel vast dat de Vlaamse schuldgraad blijft toenemen.
Ik stel vast dat de Vlaamse regering zich ook rijk rekent met Europees geld.
En ik stel niet allen vast dat de Vlaming alsmaar meer belastingen moet betalen om een onroerend goed te kunnen kopen,
Maar ik stel ook vast dat deze Vlaamse regering veel meer had kunnen doen om in de nabije toekomst terug te keren naar een gezond begrotingstraject met een begrotingsevenwicht.
Prof. Herman Mathijs:
“… De schuld staat al boven de 30 miljard euro. Vlaanderen begint wat dat betreft meer op Zuid-Europa dan op Nederland te lijken.”
“Wie deze begroting analyseert concludeert dat een begrotingsoverschot meer dan haalbaar is.”
° ° °
Mijnheer de minister,
Het probleem stelt zich reeds bij het bepalen van de netto-beleidsruimte.
Deze regering vertrekt van een netto-beleidsruimte van 1,4 miljard.
Beter gezegd, deze regering begint met het creëren van een tekort van – 1,4 miljard, een ‘netto-schuldruimte’ in plaats van een netto-beleidsruimte.
Er wordt beleid gevoerd met geld dat er niet is, met geld dat wordt geleend.
Voor 444,9 miljoen probeert de regering dat dan te compenseren door vooral besparingen op de fiscale uitgaven. Dit zijn in feite begrotingsmaatregelen die het tekort verminderen, dat gecreëerd wordt door het zich toe-eigenen van een netto-beleidsruimte die er, zoals ik al zei, eigenlijk niet is.
Waarover gaat het?
Het betreft vooral schrappingen van fiscale uitgaven, ofwel door deze regering mooi verwoord als (ik citeer) “fiscale hervormingen” of nog (ik citeer opnieuw) het “minderen van groeipaden”.
Uiteindelijk komt het allemaal op hetzelfde neer: Schrappen van fiscale uitgaven of wijzigingen in de fiscaliteit en dat voelen wij, Vlamingen, dagdagelijks in onze portemonnee.
Concreet gaat het bijvoorbeeld om de wijzigingen in de registratierechten, het beperken van de jobbonus, en het gedeeltelijk indexeren van het Groeipakket of de kinderbijslag.
Dat zijn dus allemaal uitgaven ten behoeve van de Vlaming, die niet meer gebeuren, en dit heeft dus een serieus negatief effect op de financiële situatie van de Vlamingen.
En die uitbreiding van de netto-beleidsruimte voor deze geldhongerige Vlaamse regering volstaat blijkbaar nog niet, want de beleidsruimte wordt daarbovenop nog eens vergroot met een zogenaamde “extra aanwending” voor maar liefst 517,7 miljoen.
Alles samen geeft dit dus een tekort van ruim -1,5 miljard euro.
En dat is dan nog maar het begrotingstekort in strikte zin.
In ruimere zin komt hier nog eens een tekort bij van meer dan een miljard (- 1.007.874.000), namelijk de som van al de kredieten die buiten de evenwichtsdoelstelling worden gehouden, namelijk de uitgaven voor Oosterweel project en het relanceplan Vlaamse Veerkracht.
Het Vorderingensaldo of dus het klassiek begrotingstekort bedraagt maar liefst 2,5 miljard (2.570.880.000) Dat is enorm!
Dat zijn bedragen die zo groot zijn, dat ze moeilijk te vatten zijn.
° ° °
Mijnheer de minister,
Hoe kan het dan zo mislopen met de begroting en financiën van Vlaanderen?
Wij stonden er in het verleden financieel redelijk sterk voor. Zo sterk zelfs dat we de Corona-crisis hadden aangekund, was het niet dat op dat zelfde moment deze regering haar uitgavedrift niet onder controle hield.
De oorzaak van deze nefaste evolutie is al te vinden in de begroting voor 2021.
Deze begroting werd opgesteld in het najaar 2020 in volle coronacrisis.
Op dat ogenblik had de Vlaamse regering al haar nieuwe uitgaven ‘on hold’ moeten zetten.
Dan zou er in constante beleidsruimte geen schuld opgebouwd zijn van -2,339 miljard, (want dat was het initieel tekort 2021.)
Het nieuw beleid dat volgt uit het regeerakkoord zit verspreid bij alle ministers in hun reguliere middelen.
Dat gaat van bijkomende middelen in Milieu tot Inburgering enz…
Het is door het regeerakkoord dat dit deficit wordt gemaakt.
Niet zoals u altijd wil doen uitschijnen door Zorg of Onderwijs. Het Vlaams Belang staat achter de uitgaven die gebeurden voor Zorg en Onderwijs.
Mijn kritiek richt zich niet op die provisionele middelen, wel op de reguliere, want daarin zit de uitvoering van het regeerakkoord in.
Wat mij trouwens wel verwondert, is dat, als u Zorg en Onderwijs net zo belangrijk vindt als wij bij het Vlaams Belang, waarom er dan bij deze begroting voor 2022) opnieuw, voor zowel Zorg als Onderwijs, enkel provisioneel voorzieningen werden getroffen?
Ik hoop dat de mensen in het veld hun geld ondertussen al gekregen hebben, maar dat zal ik kunnen vaststellen bij de eindrekening van dit jaar 2021.
Het niet ‘on hold’ zetten van de nieuwe uitgaven in het kader van het regeerakkoord is overigens de oorzaak van:
1. De diepe put in de uitgaven 2021, (ondanks Corona, want dat kwam er helaas nog bovenop natuurlijk en)
2. De huidige problematiek, want dit tekort moeten we nu dus meeslepen in de opmaak van deze begroting voor 2022.
Wat trouwens door de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) wordt bevestigd en benoemd wordt als structureel tekort.
Dit zegt de SERV hierover met betrekking tot een Advies over de initiële begroting 2022, dat ze aan u richtte, ik citeer:
“De SERV raamt in dit advies dat op het einde van deze legislatuur bij ongewijzigd beleid de Vlaamse begroting nog steeds gekenmerkt wordt door een structureel tekort van € 3,0 mld (€ 2,6 mld exclusief de uitgaven voor Oosterweel).
Met andere woorden: bij ongewijzigd beleid volgen de Vlaamse overheidsfinanciën het herstel van de economie dus maar zeer gedeeltelijk.”
Deze regering heeft dus helaas door haar beleid een zelf-vervullende spiraal van tekorten opgestart.
Het is gezien de Coronacrisis niet het moment om tekorten op te bouwen.
Nu tegen beter weten in toch maar iedere partij van deze meerderheid, op basis van het regeerakkoord, blijven bedienen alsof er niks aan de hand is, is geen goed financieel beleid.
De Coronacrisis en het Herstelplan zijn al uitdagingen genoeg en de Vlaming heeft ook al meer dan genoeg inspanningen geleverd.
Mijnheer de minister,
In deze begroting heb ik met een vergrootglas moeten zoeken naar de resultaten van de in de media groots aangekondigde Vlaamse Brede Heroverweging.
In plaats van een breed scala aan heroverwegingen, blijven we kwistig geld uitstrooien voor bijvoorbeeld projecten in het buitenland of voor werkingssubsidies van allerlei vzw’s.
Je zal als gezin maar elke euro moeten omdraaien en de verwarming minder zetten om dan vast te stellen dat deze Vlaamse regering het geld naar alle windrichtingen door ramen en deuren blijft gooien:
De Vlaamse regering blijft geld pompen in bijvoorbeeld Marokko, Malawi of Mozambique. Geld wordt uitgedeeld voor projecten van de WHO en de Wereldbank.
Er worden gul werkingssubsidies gegeven aan bijvoorbeeld het Wereldmediahuis, een vzw die op haar beurt het geld cadeau doet aan haar ngo-leden zoals Vredeseilanden, Oxfam-Wereldwinkels en Wereldsolidariteit.
Wereldsolidariteit… als deze Vlaamse regering met iemand in de eerste plaats solidair moet zijn, dan zijn het wij wel, de belastingbetalende Vlamingen, die het verdomd moeilijk hebben momenteel!
En voor de momenteel erg belangrijke uitgaven, zoals die in het kader van de Corona-crisis, vond ik dan weer onvoldoende voorzieningen.
Van een goed bestuur mag er toch verwacht worden dat een stevige algemene provisie wordt voorzien om de pandemie ook in 2022 financieel het hoofd te bieden.
Ik vond het dan ook erg verwonderlijk dat deze initiële begroting voor 2022 maar voorzag is een povere Corona-provisie van 40 miljoen euro en dan nog enkel voor “Uitgaven in het preventief gezondheidsbeleid”, terwijl er duidelijk nog maatregelen en hulp nodig is voor ondersteuning van gezinnen en kmo’s.
Gelukkig heeft deze regering het licht nog tijdig gezien en is dit nu geregeld via een amendement met 500 miljoen euro extra Corona-provisie.
Een amendement dat ook wij als Vlaams Belang steunen.
Als ik heel stout zou zijn, zou ik durven denken dat dit opzettelijk zo met een bijkomend amendement geregeld werd.
Eerst werd een begroting ingediend met een klein Corona-provisie’tje, om dit dan nadien recht te zetten met een serieus amendement.
Want uiteraard zou het inschrijven van een normaal begrote Corona-provisie het tekort op de initieel ingediende begroting voor 2022 nóg groter hebben gemaakt.
En voor de schone schijn werd dit aanzienlijke tekort door deze manier van werken met een amendement beperkt.
Helaas werkt zo’n opsmuk operatie maar tijdelijk en blijft de harde realiteit wat ze is: een structureel ongezonde begroting.
° ° °
Collega’s,
Niet alleen bij het uitgavepatroon van deze Vlaamse regering stel ik mij vragen, maar ook bij de realiteitszin als het gaat over de te verwachten inkomsten.
Deze Vlaamse regering rekent zich bijvoorbeeld rijk met Europees geld.
Voor 2022 wordt er gerekend op maar liefst 839 miljoen ontvangsten van de EU in het kader van het relanceplan Vlaamse Veerkracht.
Dit jaar, 2021, werd er ook al gerekend op meer dan een miljard op geld van de Europese Unie.
Dit betekent dus dat deze Vlaamse regering denkt dat ze op 2 jaar tijd maar liefst 1,8 miljard (1.887.000.000) zal krijgen van de EU.
Ik betwijfel dat.
Het smukt de begroting natuurlijk wel op, maar of het waarheid wordt, da’s een ander paar mouwen.
En zo zijn er nog wel wat andere problemen in verband met de inkomsten in deze begroting.
Neem nu bijvoorbeeld de index.
De begroting werd opgesteld op basis van de inflatievooruitzichten van het Planbureau, waarbij er een overschrijding van de spilindex zou zijn in juni 2022.
Het spook van de inflatie is echter terug!
Dit, gekoppeld aan de index, maakt dat er een versnelde overschrijding is van de spilindex, namelijk al in januari 2022 i.p.v. juni 2022.
Opnieuw een onderschatting van maar liefst 182 miljoen.
Bovendien blijkt ook dat deze regering een sterke stijging met ruim 315 miljoen verwacht van de gewestbelastingen en in het bijzonder het verkooprecht, namelijk de registratiebelasting die de Vlaming moet betalen bij de registratie van een akte of een geschrift, zoals bij de aankoop van een appartementje of huis.
Er is een sterke stijging van de vastgoedmarktprijzen en door de wijzigingen in de woonfiscaliteit moeten daar bovenop de Vlamingen nog een flinke duit in de zak van deze regering doen.
De Vlaamse regering raamt ongeveer 2,8 miljard per jaar te ontvangen uit het verkooprecht. Dat is 312,5 miljoen of 11,35% meer dan in het verleden het geval was.
Bij dit alles mag ook de impact van de afschaffing van de Woonbonus niet vergeten worden.
Voor 2021 werd de opbrengst van deze afschaffing geraamd op 120 miljoen.
Gelet op het cumulatief effect van de afschaffing – want ieder jaar vallen er leningen, die op einddatum zijn, af – mag het effect voor 2022 geraamd worden op 240 à 250 miljoen euro.
De verantwoording voor de afschaffing van de Woonbonus was de lage rente.
Maar de rente is langzaam maar zeker weer aan het stijgen en daarbij komt ook nog eens de forse stijging van het algemeen prijspeil op de woningmarkt.
Door de wijzigingen in de Woonfiscaliteit, samen met de afschaffing Woonbonus, betekent dit dat de Vlamingen in 2022, om onroerend goed te verwerven, ongeveer 530 miljoen (290 van de fiscaliteit + 240 van de woonbonus) aan bijkomende belastingen moet betalen.
De fiscale hervormingen van deze regering kan ik bezwaarlijk ten voordele van de Vlamingen noemen.
Mijnheer de minister,
Vanuit federaal krijgt de Vlaming bovendien ook nog eens de rekening voor de federale fiscale hervormingen.
Uw partij onderhandelde op federaal vlak de taks shift waarvan gezegd wordt, en ik citeer de Algemene toelichting bij deze begroting:
“Het dient benadrukt te worden dat de Vlaamse begroting de verwachte minderontvangsten als gevolg van de federale maatregelen in de personenbelasting nog steeds absorbeert.
En ook nog, ik citeer:
Welnu, de Vlaamse begroting absorbeert juist niks.
Het bedrag, voor 2022 geraamd op 904,6 miljoen, komt gewoon in de schuld. Dus later te betalen door ons of, erger, door onze kinderen.
Mijnheer de minister,
Besturen is zorgen voor de Vlamingen, nu en in de toekomst; Vooral vooruitzien en een begroting is daartoe hét instrument.
Uiteindelijk draaien al de cijfervoorbeelden die ik gaf om financieel beheer.
Wat is de financieringsbehoefte van de Vlaamse overheid en in welke mate zijn haar schulden beheersbaar?
Wel ik denk dat we met een geconsolideerde schuld die ook in 2022 verder toeneemt tot 41,161 miljard niet goed bezig zijn.
De schuldgraad zal dan volgens de Vlaamse schuldnorm 82,4 % zijn.
Zelfs het verondersteld “halveren” van het tekort met 900 miljoen naar 2024 is geen structurele oplossing.
Vooreerst wordt ruim de helft van deze besparing tegen 2024 opgebracht door de afgeschafte Woonbonus (die had op kruissnelheid een kost, fiscale uitgave, van ongeveer 1,2 miljard),
samen met de opbrengsten van het hervormde verkooprecht (290 miljoen)
wordt de 900 miljoen voor ruim 2/3 gedicht door fiscale maatregelen.
De structurele uitgavendrift blijft daarentegen bestaan en zal ook niet opgelost worden door enkele goed gecommuniceerde Vlaamse Brede Heroverwegings-besparingen.
Daar is een structureel herdenken van de uitgavenstructuur voor vereist.
Natuurlijk is er Corona en het herstelplan, maar alle waarschuwingen van ons Vlaams Belang, tot daar aan toe, maar ook van Rekenhof en de SERV ten spijt, blijft deze Vlaamse regering weigeren om haar financieel beleid structureel bij te sturen en dat is jammer.
Ik denk dat deze Vlaamse regering zich onvoldoende bewust is van de ernst van deze cijfers gezien de verschillende ministers verder blijven gaan op het pad van de ‘deficit spending’.
Mijnheer de minister, ik ga u samen met het Rekenhof en de SERV, hierop blijven wijzen tot u er een punthoofd van krijgt. Tot u alle Vlaamse ministers op het matje roept en onze Vlaamse begroting terug structureel gezond maakt door de uitgavedrift te stoppen en te focussen op wat belangrijk is, de fysieke en financiële gezondheid van Vlaanderen.
Daarom zullen wij deze begroting niet goedkeuren.
